Ik denk dat maar weinigen zich bewust zijn van de enorme privileges die we hier in het Westen genieten. De kreet "Dit is onze revolutie voor de vrijheid!", bij monde van een net geen twintigjarige op het illegale La Boum gebeuren in Ter Kamerenbos in Brussel, degouteerde me toen al, maar de afgelopen dagen puilt de krant uit van berichten waarbij lockdownfeestjes en de onvermijdelijke ontsnappingspogingen van de gesnapten, raveparties, en vooral de stelling dat "de rekker te gespannen staat" en er toch snel meer versoepelingen moeten komen - gedeeld door meerdere burgemeesters - centraal staan. De dikke, vette rode lijn door dit alles is dat niemand de beperkingen van onze vrijheden nog pikt, vanuit een egocentrisch als vanzelfsprekend aanvaard ideaal.
Bron: nos.nl |
De manier waarop iedereen hier toch vooral vanuit zichzelf kijkt, is treffend voor het Westers individualisme. Meermaals is aangehaald, in nieuwsartikels, in onderzoek, in interviews met experten, dat men in het Oosten veel meer solidair is, al dan niet vanuit een opgedrongen regeringsregeling, van soms dictatoriale leiders, maar de regels worden wel breed geaccepteerd, gerespecteerd, en gewaardeerd. Het rekening houden met elkaar, zoals we dat aan het begin van de covid-pandemie, vorig jaar maart, meemaakten, was een beschamend kort leven beschoren. Hoe mensen, jeugd en ouder, nu tegen de regels aankijken, grenst aan arrogantie en egoïsme, en een flagrant negeren dan wel niet stilstaan bij hoe vanzelfsprekend wij alles hier vinden wat met onze vrijheid, rechten en onafhankelijkheid te maken heeft. Zijn wij dan werkelijk vergeten dat er ook zoiets bestaat als verantwoordelijkheidszin, altruïsme, solidariteit, empathie? Ik hoop van niet, maar na de krant vanochtend vrees ik ervoor.
Als ik dergelijke artikels lees, moet ik uiteraard denken aan mijn eigen situatie - zestien jaar terug van de ene op de andere dag job kwijt door chronische ziekte, geen perspectief tot ik uiteindelijk door het ziekenfonds voorgoed van de arbeidsmarkt geschrapt werd en de ene na de andere (toenmalige) vriendschap als sneeuw voor de zon zag verdwijnen, terwijl ik tegelijk moest accepteren dat mijn gezondheid nooit meer dezelfde zou zijn en ik voor de rest van mijn leven voorzichtig zou moeten zijn wegens mijn (intussen sterk) verminderde weerstand. Meer nog dan mijzelf voel ik voor de moeder die een aantal maanden geleden in de krant verscheen, in een artikel over de zelf gekozen isolatie omdat haar beide tienerkinderen het Ehlers-Danlos Syndroom hebben en de minste infectie per definitie dodelijk kan zijn. Ik denk aan de kansarme gezinnen in kleine behuizingen, zonder tuin, nu ook vaak zonder werk, en met de kinderen dikwijls thuis wegens het geharrewar rond de schoolmaatregelen. En ik word nog kwaad van de uitspraak door de CEO van Horeca Vlaanderen Matthias De Caluwe, dat zijn branche altijd als laatste in de rij van de versoepelingen staat. Mijns inziens blijven het de jongeren die achteraan bungelen, de jongeren en de chronisch zieken, als een vergeten groep die zelden in statistieken voorkomen.
En dat ge-"Revolutie voor de vrijheid"? Laat me niet lachen. Wat in Myanmar gebeurt, in Tigray, in China, in Turkije waar de vrouwen vogelvrij zijn verklaar, de dreiging nabij de Oekraïense grens - daar zitten de revoluties voor de vrijheid. De vrijheid om te leven, om te mogen zijn.
Ja, onze situatie is erg, een pandemie waarbij je nooit zeker kunt zijn of de lucht die je inademt, veilig is, ís erg. Maar ondergedoken leven en nooit zeker zijn of je het eind van de dag dan wel het begin van de volgende haalt, lijken me toch iets nijpendere kwesties.
Bovendien zijn de redenen voor onze beperkingen, vanuit gezond verstand, perfect begrijpelijk en te aanvaarden: hoe meer mensen samenkomen, hoe meer virus in de lucht en hoe meer mensen besmet kunnen worden. Dat jongeren volgens bepaalde nieuwsberichten het effect van de besmetting voor zichzelf onderschatten - zij worden niet zo ziek, dus zij hokken lekker samen - kan ik natuurlijk niet beamen noch ontkrachten, maar hoezeer ik hun visie snap, in deze tijden kan er weinig ruimte voor begrip zijn bij speciaal georganiseerde feestjes/raves, waar het virus uiteindelijk het langst door danst van allemaal...
Noem mij naïef. Noem mij gevoelig. Maar ik raak er steeds meer van doordrongen hoe ver wij zijn beland van onze aangeboren drang naar verbondenheid, van waaruit de diepere menselijke emoties als vriendelijkheid, zachtheid en solidariteit voortkomen. Wij staan mijlenver van wie we als mens zijn. Wij zijn al eeuwenlang ingebed in een "Western Supremacy Privilege". En vaandel waar we eertijds trots mee zwaaiden in de koloniale tijdperken, een vaandel waarachter we ons nog steeds verschuilen vanuit een blinde overtuiging dat het Westen nog altijd beter is dan het Oosten - denk maar aan hoe neerbuigend er van bij het prille begin naar de vaccintechnologie van Rusland en China werd gekeken, los van de al dan niet bewezen efficiëntie. Denk aan hoe lacherig er werd gedaan rond de strenge lockdown-regels in Thailand, China en Korea. Het "Western Supremacy Privilege" doet ons stilaan de das om. Het komt als een boemerang terug in onze gezichten. Zolang de overheden, de meerderheden, de beleidsmakers blijven zwaaien met die vlag, zal er ook nagenoeg niks veranderen.
Ik ben me er dan ook zeer van bewust dat mijn woorden maar druppels water in de woestijn zijn. En toch hoop ik dat mijn woorden enkele andere mensen bereiken, die bereid zijn ook even stil te staan, te luisteren en te kijken - en vooral de woorden laten doordringen in plaats van ze zonder meer onder te sneeuwen in een golf van ontkenningen en protest.